Stefan van der Weide

Onderwerp

Kenmerkende Aspecten en de Historisch Contexten (CvE, 2018)

Activiteit

Op chronologische volgorde leggen van een gegeven set kaartjes waarop tijdsaanduidingen, namen van tijdsperiodes, kenmerkende aspecten en verplichte historische personen staan.

Doelen

• het bevorderen van chronologisch inzicht;
• het hanteren van een tijdvakkenindeling;
• abstracte tijdsindelingen tastbaar maken door hardop te denken over de indeling;
• het bevorderen van het besef dat historische gebeurtenissen simultaan konden plaatsvinden;
• testen van de aanwezig kennis met betrekking tot tijdvakken, tijdsperiodes, kenmerkende aspecten, historische personen en begrippen.

Deze doelen sluiten aan bij Domein A: Historisch besef (CvE, Examenprogramma geschiedenis vwo, 2018) → De kandidaat kan gebeurtenissen uit zijn eigen leven alsmede verschijnselen, gebeurtenissen en personen uit de geschiedenis met behulp van een tijdbalk of een andere vorm van chronologische schematisering ordenen en daarbij de volgende aanduidingen van tijd en tijdsindeling gebruiken: jaren, eeuwen, tijdvakken, perioden en jaartellingen. Mogelijke historische vaardigheid: verandering en continuïteit. Een tijdbalk maken helpt bij het besef dat verandering en continuïteit met elkaar verweven zijn (Seixas en Morton, 2013).

Tijdsduur

Ongeveer 30 minuten

Beginsituatie

De leerlingen hebben via het boek of op andere wijze alle tien de tijdvakken en de historische contexten behandeld. De personen zijn ontleend aan Memo voor bovenbouw vwo (Bruin et al, 2016) en de syllabus geschiedenis (CvE, 2018).

Voorbereiden

• Kopieer voor elke drietal de kaartjes, doe elk onderdeel in afzonderlijke enveloppen;
• Zorg voor een timer.

Instrueren

Wat: We gaan kijken naar jullie chronologische kennis over de tijdvakken.

Hoe: Jullie gaan kaartjes met daarop verschillende aspecten van elk tijdvak plaatsen op chronologische volgorde door deze bij het juiste tijdvak te leggen.

Waarom: Door historische gebeurtenissen, jaartallen, benamingen voor periodes, historische personen en begrippen zelf te plaatsen bij een tijdvak is het makkelijker de stof te onthouden. Bovendien bevordert dit het inzicht dat in de geschiedenis allerlei gebeurtenissen tegelijk afspeelden.

Uitvoeren

• Verdeel de klas in groepen van drie.
• Geef elke groep een startset bestaande uit een envelop met daarin de tijdvakken, tijdsperiodes en kenmerkende aspecten.
• Geef groepen die eerder klaar zijn een envelop met historische personen.
• Geef groepen die nog meer aankunnen de envelop met verplichte voorbeelden.
• Laat de leerlingen een foto maken van hun tijdbalk na afloop (zo kunnen zij bij herhaling van de oefening zien of zij vooruitgang boeken).

Vervolg

Indien de leerlingen hun antwoorden willen controleren kunnen zij daarvoor het document ‘Examenprogramma geschiedenis vwo’ gebruiken in combinatie met hun boek Memo (De Bruin et al., 2016). 

Mogelijk alternatief gebruik

Kaartjes opdrachten lenen zich uitstekend voor causaal redeneren (Wilschut, Van Straaten en Van Riessen, 2013). Wanneer leerlingen verbanden moeten leggen dient er wel meer tijd voor deze opdracht uitgetrokken te worden en op een andere wijze nabesproken. Andere mogelijkheden:

• zet de kaartjes op de ELO zodat leerlingen hier zelf (thuis) mee kunnen oefenen voor toets en/of examen;
• herhaal het elke week als een vorm van examentraining.
  

Bijlagen